Sâm bố chính là gì? Tác dụng của cây sâm bố chính

Sâm bố chính là một loại thảo dược có rất nhiều tác dụng đối với sức khỏe. Cùng tìm hiểu về sâm bố chính qua bài viết dưới đây của Tip Hay nhé!

Sâm bố chính là một loại cây thân thảo, được sử dụng phổ biến để làm thuốc trong Đông y. Loại sâm này được ví như “liều thuốc vàng” đối với sức khỏe. Hôm nay, hãy cùng Tip Hay tìm hiểu rõ hơn về sâm bố chính này nhé!

1 Tìm hiểu về sâm bố chính

Sâm bố chính là cây gì?

Sâm bố chính (tên khoa học là abelmoschus sagittifolius), còn được gọi là thổ hào sâm, sâm báo, sâm khu năm, nhân sâm Phú Yên,...là một loại cây thân thảo thuộc họ cẩm quỳ (hay còn gọi là họ dâm bụt hoặc họ bông).

Sâm bố chính có nguồn gốc từ Việt Nam, được phát hiện ở huyện Bố Trạch (Quảng Bình). Hiện nay, loại sâm này được trồng chủ yếu ở các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, điển hình như Gia Lai, Phú Yên, Bình Định,...

Sâm bố chính là một loại cây thân thảo thuộc họ cẩm quỳ

Đặc điểm của cây sâm bố chính

• Thân: Cây thân thảo, chiều cao khoảng 1m, thường mọc đứng nhưng cũng có thể mọc bám vào cây khác.
• Lá: Lá màu xanh, cuối phiến lá là hình mũi tên, trên bề mặt lá có nhiều lông.
• Hoa: Hoa màu hồng phớt vàng hoặc đỏ, có 5 cánh, mọc ở kẽ lá. Cuống hoa dài và phình ra.
• Quả: Quả hình trứng, bên ngoài phủ lông. Quả non xanh, khi chín chuyển sang màu nâu.
• Hạt: Trong quả có nhiều hạt nhỏ màu nâu.
• Rễ: Rễ có hình dáng giống nhân sâm, có màu trắng hoặc vàng nhạt và đường kính khoảng 1.5 - 2cm.

Bộ phận sử dụng làm dược liệu

Rễ của cây sâm bố chính là bộ phận được sử dụng để làm dược liệu. Sâm bố chính hầu hết thường được thu hái rễ vào mùa đông. Có 2 cách sơ chế cơ bản:

• Rễ tươi: Rễ sau khi đào về sẽ rửa sạch đất bám xung quanh, sau đó cắt bỏ hết rễ con rồi ngâm với nước vo gạo qua một đêm. Sau một đêm, vớt sâm ra, rửa lại với nước sạch rồi đem sắc uống hoặc ngâm rượu.
• Rễ khô: Sau khi ngâm với nước vo gạo qua một đêm thì vớt ra, thái mỏng rồi đem đi phơi hoặc sấy khô.
• Sâm bố chính sau khi thu hoạch cần được bảo quản ở nơi khô ráo, tránh ẩm mốc.

Đặc điểm của cây sâm bố chính

2 Công dụng của sâm bố chính

Sâm bố chính là một loại thảo dược quý được sử dụng phổ biến trong Đông y. Sâm bố chính có nhiều công dụng, cụ thể:

Theo y học cổ truyền

Sâm bố chính có vị ngọt, tính bình, có công dụng thanh nhiệt, bổ tỳ vị, bổ máu, an thần, nhuận phế. Trong y học cổ truyền, người ta sử dụng rễ sâm bố chính để chữa trị các bệnh ho, sốt, suy nhược, rối loạn kinh nguyệt,... Sâm bố chính cũng có thể được sử dụng ngoài da bằng cách xát lá và hoa để chữa trị tình trạng ngứa ghẻ.

Ở Trung Quốc, rễ và lá của Sâm bố chính được sử dụng để chữa bệnh lao phổi, co giật, suy nhược thần kinh và mụn nhọt. Liều dùng thông thường là từ 6 - 12g trong dạng thuốc sắc hoặc thuốc bột.

Sâm bố chính là một loại thảo dược quý

Theo y học hiện đại

Một số thí nghiệm trên động vật cho thấy sâm bố chính có thể tác động lên hệ thần kinh trung ương. Khi sâm bố chính được sử dụng cùng lúc với các loại thuốc gây ngủ thuộc nhóm barbituric, tác dụng gây ngủ của những loại thuốc này có thể tăng lên.

Bên cạnh đó, một số hợp chất được tìm thấy trong sâm bố chính như acyl hibiscus đã được chứng minh là có khả năng chống lại sự phát triển của các tế bào ung thư.

Công dụng của sâm bố chính

3 Một số bài thuốc từ sâm bố chính giúp điều trị bệnh

Sâm bố chính có thể được dùng để điều trị nhiều loại bệnh. Dưới đây là một số bài thuốc từ sâm bố chính mà bạn có thể tham khảo.

Lưu ý: Nội dung bài viết dưới đây đều mang tính chất tham khảo, trước khi áp dụng bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia uy tín.

Bồi bổ cơ thể

• Nguyên liệu: 1kg sâm bố chính tươi (hoặc 3kg sâm bố chính khô), 5 lít rượu trắng trên 40 độ.
• Cách thực hiện: Rửa sạch sâm bố chính rồi đem ngâm với rượu trong bình thuỷ tinh (ngâm trong vòng 30 ngày). Mỗi ngày uống 3 lần trước các bữa ăn, mỗi lần uống 15ml.

Sâm bố chính ngâm rượu giúp bồi bổ cơ thể

Trị rối loạn kinh nguyệt

• Nguyên liệu: 10g sâm bố chính, 10g lá ngải cứu, 10g sung úy.
• Cách thực hiện: Sắc uống trong 7 ngày liên tục.

Hạ sốt, ra nhiều mồ hôi

• Nguyên liệu: 20g sâm bố chính, 30g địa hoàng thán, 3g quế nhục.
• Cách thực hiện: Sắc uống mỗi ngày 1 lần.

Chữa bệnh ho

• Nguyên liệu: 10g sâm bố chính, 8g quốc lão.
• Cách thực hiện: Sắc 10g sâm bố chính và 8g quốc lão cùng với 500ml nước cho đến khi cạn hơn phân nửa thì tắt bếp. Lọc lấy phần nước uống trong vòng 2 ngày, mỗi ngày uống 1 thang.

Chữa suy nhược thần kinh

• Nguyên liệu: 20g sâm bố chính, 12g hoàng kỳ, 8g tần quy, 8g sơn khương, 8g mộc hương, 8g hoa cúc, 8g dư dung, 8g long nhãn, 8g táo nhân, 8g phục linh, 6g tiểu thảo.
• Cách dùng: Sắc các nguyên liệu trên rồi lọc lấy nước uống. Mỗi ngày uống 1 thang cho đến hết.

Một số bài thuốc từ sâm bố chính giúp điều trị bệnh

4 Lưu ý khi dùng sâm bố chính chữa bệnh

Khi dùng sâm bố chính chữa bệnh, bạn cần lưu ý những vấn đề sau:

• Chọn mua sâm: Bạn nên mua sâm bố chính có nguồn gốc rõ ràng và mua tại những địa điểm uy tín. Sâm được trồng tự nhiên trên đất đồi thường có chất lượng tốt hơn so với các nguồn khác.
• Cách kết hợp: Sâm bố chính có tính mát, do đó, khi sử dụng cho những người có tình trạng hư hàn, bạn nên cho thêm gừng để làm ấm cơ thể.
• Không kết hợp với lê lô: Không nên dùng sâm bố chính cùng lúc với lê lô để tránh bị tương tác thuốc.
• Ngâm rượu đúng cách: Nếu bạn muốn ngâm sâm bố chính với rượu, bạn nên sử dụng bình thủy tinh hoặc bình gốm, không nên ngâm trong bình nhựa vì điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng rượu sau khi ngâm.
• Tránh các chất kích thích: Trong quá trình sử dụng sâm bố chính, bạn nên tránh sử dụng các chất kích thích để đảm bảo tác dụng của thuốc không bị nhiễu loạn.
• Kiểm tra tương tác thuốc: Nếu bạn đang trong quá trình dùng thuốc tây, hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng sâm bố chính.
• Phù hợp với cơ địa: Các bài thuốc từ sâm bố chính chỉ hiệu quả khi phù hợp với cơ địa của người dùng. Một số người có thể không hợp với thảo dược này.
• Phân biệt cây sâm bố chính và vông vang: Cây sâm bố chính có đặc điểm gần giống với cây vông vang, chỉ khác màu hoa. Vì vậy, bạn cần kiểm tra kỹ trước khi thu hái và sử dụng.

Lưu ý khi dùng sâm bố chính chữa bệnh

5 Sâm bố chính mua ở đâu? Giá bao nhiêu?

Bạn có thể tìm mua sâm bố chính tại các hiệu thuốc Đông y hoặc trên các trang bán hàng trực tuyến chuyên về thảo dược và y học cổ truyền.

Mức giá của sâm bố chính có thể khác nhau tùy vào kích thước và địa điểm cung cấp. Củ sâm bố chính càng to thì mức giá càng cao. Thông thường, loại sâm này có giá dao động trong khoảng 350.000 - 500.000 đồng/kg (loại tươi), 700.000 - 1.050.000 đồng/kg (loại khô).

Trước khi mua sâm bố chính, bạn nên tìm kiếm thông tin từ các nguồn tin cậy. Nếu có thể, hãy tham khảo ý kiến từ các chuyên gia y tế hoặc chuyên gia về thảo dược để đảm bảo an toàn và hiệu quả nhé!

Sâm bố chính mua ở đâu? Giá bao nhiêu?

Trên đây là những chia sẻ của Tip Hay về sâm bố chính và tác dụng của sâm bố chính. Hy vọng với bài viết này, bạn sẽ bỏ túi được những thông tin hữu ích. Cảm ơn vì đã theo dõi!

Nguồn: Trang thông tin Bệnh viện Nguyễn Tri Phương