Rối loạn đa nhân cách là gì? Dấu hiệu nhận biết rối loạn đa nhân cách

Rối loạn đa nhân cách là một căn bệnh tâm thần phức tạp ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của bệnh nhân, cùng tìm hiểu dấu hiệu nhận biết rối loạn đa nhân cách nhé.

Rối loạn đa nhân cách được nhiều người hiểu nôm na là trong một cơ thể tồn tại nhiều nhân cách khác nhau thay phiên chi phối và kiểm soát hành vi của bệnh nhân. Hãy cùng Tip Hay tìm hiểu về thông tin về rối loạn đa nhân cách và dấu hiệu nhận biết trong bài viết sau nào.

1 Rối loạn đa nhân cách là gì?

Rối loạn đa nhân cách là một bệnh tâm thần mà người bệnh có ít nhất hai tính cách riêng biệt. Những tính cách này điều khiển hành vi của người bệnh ở các thời điểm khác nhau. Bệnh nhân rối loạn đa nhân cách có thể không nhớ rõ mình là ai tại một thời điểm nào đó, trải qua cảm xúc và hành vi không nhất quán như cười sang khóc hoặc giận dữ sang vui vẻ.

Rối loạn đa nhân cách là gì?

Bên cạnh đó, rối loạn đa nhân cách có thể gây ảo giác khi người bệnh tin rằng một sự việc hoặc khái niệm nào đó là có thật, trong khi thực tế không phải như vậy. Bệnh thường xuất hiện trong độ tuổi vị thành niên hoặc giai đoạn đầu của tuổi trưởng thành.

Rối loạn đa nhân cách còn được gọi là Dissociative Identity Disorder (DID), rối loạn đa nhân cách được xem là một dạng của rối loạn phân ly. Hiện nay, rối loạn đa nhân cách bao gồm dạng chiếm hữu và không chiếm hữu.

2 Nguyên nhân gây rối loạn đa nhân cách

Những người đã từng trải qua lạm dụng thể chất, tình dục khi còn trẻ hoặc bị lạm dụng tình cảm sẽ có nguy cơ mắc chứng rối loạn đa nhân cách cao hơn người bình thường.

Trẻ em và người lớn có thể mắc chứng rối loạn đa nhân cách sau khi trải qua những sự kiện đau thương như chiến tranh, thiên tai, bắt cóc, tra tấn hoặc điều trị bệnh kéo dài,... Những trải nghiệm này gây ra những chấn thương tâm lý lớn và có thể dẫn đến phân tách của các nhân cách khác nhau.

Nguyên nhân gây rối loạn đa nhân cách

3 Dấu hiệu của rối loạn đa nhân cách

Rối loạn đa nhân cách là một bệnh tâm lý đặc biệt với những dấu hiệu đặc trưng như sau:

• Cảm giác tách rời khỏi cơ thể và cảm xúc: Khi người bệnh có cảm giác như những suy nghĩ và hành động của bản thân tách rời khỏi cơ thể và cảm xúc cũng là dấu hiệu đầu tiên của rối loạn đa nhân cách.
• Nhận thức sự vật và sự việc xung quanh không thực tế: Có nhận thức không thực tế về thế giới xung quanh. Họ luôn tin rằng thế giới này không thực sự tồn tại.
• Hành vi ngoài ý muốn: Người bị rối loạn đa nhân cách có khuynh hướng thực hiện những việc mà họ thường không làm như lái xe quá tốc độ hoặc ăn cắp tiền.

Hành vi ngoài ý muốn

• Nhầm lẫn danh tính hoặc thay đổi danh tính: Một trong những biểu hiện phổ biến của rối loạn đa nhân cách là quên mất thông tin cá nhân, tên, địa chỉ và công việc. Người bệnh gặp khó khăn trong việc thích ứng với cuộc sống khi gặp tình trạng này.
• Mất trí nhớ: Người bệnh có thể quên đi thông tin cá nhân, những ký ức đau thương từ quá khứ và các sự kiện xảy ra hàng ngày.

Mất trí nhớ

• Thay đổi trong cử chỉ và cách nói chuyện: Bệnh nhân sẽ có sự thay đổi trong hành vi và suy nghĩ. Những dấu hiệu và triệu chứng này có thể được nhận thấy bởi người khác hoặc bản thân người bệnh.
• Ý nghĩ tự tử hoặc tự gây thương tích: Một số trường hợp rối loạn đa nhân cách có xu hướng tự hại bản thân điển hình là tự tử. Theo Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ, hơn 70% bệnh nhân ngoại trú mắc rối loạn đa nhân cách đã từng có ý định tự tử.

Ngoài ra, một số biểu hiện khác của chứng rối loạn đa nhân cách bao gồm ảo giác, trầm cảm, lo âu, lạm dụng chất kích thích, co giật không phải do động kinh và rối loạn chức năng tình dục.

Thay đổi trong cử chỉ và cách nói chuyện

4 Các loại rối loạn đa nhân cách

Rối loạn đa nhân cách chia thành hai loại, bao gồm chiếm hữu và không chiếm hữu với những đặc điểm riêng biệt như sau:

Chiếm hữu

Các nhân dạng thường xuất hiện như một tác nhân bên ngoài, thường là một người hoặc một linh hồn siêu nhiên và họ nắm quyền kiểm soát cơ thể của người bệnh. Điều này dẫn đến việc hành xử và nói chuyện theo cách rất khác biệt và các cá nhân này thường phản ánh rõ ràng qua hành vi, cử chỉ và tính cách khác nhau.

Không chiếm hữu

Người bệnh có thể cảm nhận một sự thay đổi đột ngột về bản thân, như việc nhận thấy bản thân là những cá thể quan sát lời nói, cảm xúc và hành vi của chính mình.

Các loại rối loạn đa nhân cách

5 Đối tượng có nguy cơ mắc rối loạn đa nhân cách

Một số đối tượng thường có nguy cơ mắc rối loạn đa nhân cách là:

Trẻ em bị lạm dụng

Rối loạn đa nhân cách ở trẻ em bị lạm dụng thường xuất hiện khi trẻ trải qua căng thẳng hoặc biến chứng tâm lý do bị lạm dụng trong giai đoạn thời thơ ấu. Trẻ có thể bị lạm dụng về cơ thể, tình dục và cảm xúc trong một khoảng thời gian dài, hoặc bị bỏ rơi.

Trong đó, tri giác, ký ức và cảm xúc liên quan đến những trải nghiệm của trẻ được tách biệt. Điều này có nguy cơ tăng cao khi cha mẹ hoặc người chăm sóc âu yếm xen lẫn ngược đãi trẻ em.

Vì vậy, trẻ sẽ có khuynh hướng tách khỏi môi trường đầy áp lực hoặc thu mình vào trong tâm trí. Mỗi giai đoạn phát triển hoặc sang chấn có thể tạo ra một nhân cách khác nhau.

Trẻ em bị lạm dụng

Bệnh nhân trải qua sự kiện đau thương hoặc các thủ thuật y tế kéo dài

Rối loạn đa nhân cách cũng có thể xảy ra ở những người trải qua những sự mất mát lớn, chẳng hạn như mất cha mẹ hoặc những sự kiện đau buồn khác.

Bên cạnh đó, những người phải trải qua những quá trình y tế kéo dài, đặc biệt là từ khi còn nhỏ cho đến khi trưởng thành, gây ra đau đớn và khó chịu cũng sẽ là đối tượng dễ mắc chứng rối loạn đa nhân cách.

Bệnh nhân trải qua sự kiện đau thương hoặc các thủ thuật y tế kéo dài

6 Những phương pháp điều trị rối loạn đa nhân cách

Các bác sĩ sẽ đề xuất những phương pháp điều trị khác nhau cho rối loạn nhân cách tùy theo độ tuổi, giới tính và tình trạng bệnh của cá nhân như sau:

Tâm lý trị liệu

Đây là phương pháp hiệu quả để điều trị rối loạn đa nhân cách dựa vào việc xác định và xây dựng kế hoạch điều trị dựa trên các vết thương hoặc lạm dụng trong quá khứ, quản lý những thay đổi hành vi đột ngột và tái hợp các nhân cách riêng lẻ thành một nhân cách duy nhất.

Tâm lý trị liệu

Liệu pháp thôi miên

Trong quá trình này, bệnh nhân sẽ được đưa vào trạng thái thư giãn sâu và tập trung cao độ để cải thiện các vấn đề về sức khỏe.

Một số vấn đề tâm lý có thể dùng thôi miên để điều trị như căng thẳng, lo lắng, hội chứng căng thẳng sau sang chấn, ám ảnh, kiểm soát hành vi như cai thuốc lá, giảm cân,...

Liệu pháp thôi miên thường bao gồm 4 giai đoạn: cảm ứng, đào sâu, gợi ý và xuất hiện để giúp bệnh nhân tiếp cận những ký ức bị kìm nén, quản lý hành vi phản kháng và tích hợp các nhân cách thành một.

Liệu pháp thôi miên

Điều trị bổ trợ

Hiện không có loại thuốc nào được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chứng nhận đặc biệt để điều trị rối loạn đa nhân cách. Tuy nhiên, bạn có thể sử dụng một số loại thuốc điều trị tâm thần để giảm các triệu chứng của rối loạn đa nhân cách như trầm cảm hoặc lo lắng.

Điều trị bổ trợ

7 Cách ngăn ngừa rối loạn đa nhân cách

Đối với trẻ em, nếu như phụ huynh nhận thấy tâm trạng của trẻ căng thẳng hoặc có những vấn đề khác ảnh hưởng đến cách con được đối xử thì nên tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ tâm thần hoặc chuyên gia tâm lý để được điều trị sớm.

Khi trẻ bị lạm dụng hoặc trải qua một sự kiện đau thương thì phụ huynh nên đưa con đến gặp bác sĩ ngay lập tức, nhằm giúp trẻ phục hồi và phát triển một cách bình thường.

Bạn nên dành thời gian tâm sự với một người đáng tin cậy như bạn bè, người thân hoặc bác sĩ có thể giúp giảm nguy cơ mắc rối loạn đa nhân cách.

Cách ngăn ngừa rối loạn đa nhân cách

8 Một số câu hỏi liên quan

Rối loạn đa nhân cách có di truyền không?

Câu trả lời là có bởi vì hiện nay chứng rối loạn đa nhân cách có tỉ lệ di truyền đến 50% cao hơn nhiều so với các chứng rối loạn khác.

Rối loạn đa nhân cách có nguy hiểm không?

Rối loạn đa nhân cách gây nguy hiểm đến tính mạng của bệnh nhân và những người xung quanh. Rối loạn đa nhân cách có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của người bị mắc bệnh, bao gồm lạm dụng chất kích thích, tự tổn thương và thậm chí tự tử.

Rối loạn đa nhân cách có gây nguy hiểm

Tuy hiện tại vẫn chưa có biện pháp ngăn rối loạn đa nhân cách nên việc nhận biết các dấu hiệu và tìm kiếm sự can thiệp sớm có thể giúp người bệnh kiểm soát các triệu chứng đặc biệt là đối với trẻ nhỏ.

Trên đây là chia sẻ của Tip Hay về chứng rối loạn đa nhân cách. Hy vọng bạn sẽ lưu ý để có được những phương pháp phòng ngừa rối loạn đa nhân cách kịp thời nhé.

Nguồn: Tâm Anh Hospital