Những mẹo giúp mẹ hồi phục sức khỏe sau sinh mổ nhanh chóng

Việc hồi phục sau sinh mổ là một điều không hề dễ dàng nhưng lại vô cùng cần thiết. Hãy tìm hiểu những mẹo giúp mẹ hồi phục sức khỏe sau sinh mổ nhanh chóng.

Sản phụ sinh mổ cần được nghỉ ngơi và hỗ trợ rất nhiều cả về thể chất lẫn tinh thần để nhanh chóng hồi phục. Trong bài viết sau đây, hãy cùng Tip Hay tìm hiểu những mẹo giúp mẹ hồi phục sức khỏe sau sinh mổ nhanh chóng.

1 Những điều cần lưu ý trong 24 tiếng sau sinh mổ

Những điều mà sản phụ cần lưu ý trong 24 tiếng sau sinh mổ:

• Chế độ ăn uống: Sau sinh mổ, sản phụ có thể bắt đầu ăn các loại đồ ăn nhẹ như súp, canh. Vào bữa cuối cùng của ngày thứ 2 sau sinh, sản phụ có thể ăn nhiều hơn một chút, nhưng vẫn cần chọn những thực phẩm phù hợp với người sau sinh mổ.
• Vận động nhẹ nhàng: Sản phụ nên thực hiện các hoạt động nhẹ nhàng cho chân tay như xoay người, trở mình và tập ngồi dậy nhẹ nhàng. Điều này giúp cải thiện sự hoạt động của ruột, dạ dày và tăng cường tuần hoàn máu, ngăn ngừa tình trạng tắc nghẽn ruột và huyết khối.

Những điều cần lưu ý trong 24 tiếng sau sinh mổ

• Đi tiểu: Sau khi rút ống thông tiểu, sản phụ có thể đi tiểu mặc dù có thể gây đau. Nếu cần, yêu cầu y tá hỗ trợ trong quá trình này.
• Cho con bú sớm: Rất quan trọng để cho con bú sữa sớm sau khi sinh. Điều này kích thích dạ con co bóp và giúp đẩy sản dịch ra ngoài. Nếu sản phụ gặp bất cứ khó khăn gì trong việc cho con bú, hãy tìm sự giúp đỡ từ các y bác sĩ.
• Di chuyển và massage nhẹ nhàng: Sản phụ nên đứng dậy và đi lại trong phòng, sự di chuyển nhẹ nhàng giúp phục hồi nhanh chóng và ngăn ngừa táo bón hoặc cục máu đông trong cơ thể. Sản phụ cũng có thể massage nhẹ nhàng chân và cử động các ngón chân để tăng cường tuần hoàn máu.

2 Cách chăm sóc sức khỏe thể chất sau sinh mổ

Chế độ dinh dưỡng

Sau khi sinh mổ, giai đoạn phục hồi bắt đầu ngay sau sinh. Trong giai đoạn này, mẹ thường chưa thể ăn được, vì vậy việc bù nước và điện giải là rất quan trọng.

Các mẹ nên uống một ít nước đường, nước luộc rau và nước hoa quả (khoảng 50 ml cách nhau 1 giờ). Trong trường hợp cần thiết, có thể truyền plasma hoặc máu theo yêu cầu của bác sĩ chỉ định.

Nên bù nước và điện giải ngay sau sinh

Trong những ngày tiếp theo, mẹ nên tăng dần khẩu phần ăn. Khẩu phần ăn cần tăng lượng năng lượng và protein, bắt đầu từ khoảng 500 Kcal và 30 gam protein, sau đó tăng thêm từ 250 đến 500 Kcal mỗi 1-2 ngày cho đến khi đạt 2000 Kcal/ngày.

Sữa là lựa chọn tốt nhất trong giai đoạn này, có thể uống dưới dạng sữa pha nước cháo. Thức ăn nên là những món mềm, hạn chế thức ăn chứa chất xơ. Mẹ nên tập trung vào việc ăn các loại thực phẩm giàu vitamin B, vitamin C như nước cam, chanh và chia khẩu phần ăn thành 4-6 bữa.

Nên ăn thực phẩm giàu vitamin B và vitamin C

Trong giai đoạn hồi phục khi vết mổ đã liền, chế độ ăn nên cung cấp đủ calo và protein để tăng cân nhanh chóng và giúp vết thương lành mạnh. Mẹ cần tiêu thụ khoảng 120-150g protein và 2500-3000 Kcal/ngày. Khẩu phần này nên chia thành nhiều bữa (5-6 bữa/ngày hoặc hơn).

Hãy tăng cường ăn các món chứa nhiều protein và thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như các loại trái cây, rau xanh,... Điều này giúp tránh táo bón, thúc đẩy quá trình lành vết mổ, tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ nhiễm khuẩn vết mổ.

Nên ăn thức ăn có tác dụng kháng viêm

Mẹ cần uống khoảng 2-3 lít nước mỗi ngày để bù lại lượng nước đã mất và loại bỏ độc tố từ thuốc men khỏi cơ thể. Kháng sinh đã sử dụng trong quá trình sinh mổ có thể ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột. Vì vậy, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng men vi sinh (men tiêu hóa) hoặc các chế phẩm chứa vi khuẩn có lợi để cân bằng vi sinh đường ruột.

Nên hạn chế tiêu thụ các thực phẩm gây viêm như thịt đỏ, bánh mì trắng và đồ chiên. Thay vào đó, hãy tập trung vào thực phẩm có tác dụng kháng viêm như cải kale, bông cải xanh và các loại hạt.

Chăm sóc vết mổ

Giữ vệ sinh cá nhân và chăm sóc vết thương sau sinh mổ là rất quan trọng để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra tốt. Dưới đây là những hướng dẫn cụ thể để giữ vệ sinh và chăm sóc vết thương sau sinh mổ:

• Giữ vùng vết thương sạch sẽ: Rửa tay kỹ trước khi tiếp xúc với vùng vết thương. Sử dụng nước ấm và xà phòng nhẹ để rửa vùng vết thương một cách nhẹ nhàng. Sau đó, lau khô vết thương bằng khăn sạch và mềm.
• Đảm bảo vùng vết thương luôn khô ráo: Hãy nhẹ nhàng lau khô vết thương bằng khăn sạch sau khi rửa. Tránh để vùng vết thương ẩm ướt hoặc bị ngấm nước trong thời gian dài.
• Hạn chế tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trực tiếp: Vùng vết thương thường nhạy cảm và nắng mặt trời có thể gây kích ứng. Hãy che chắn vết thương khi ra ngoài để tránh tác động tiêu cực từ ánh sáng mặt trời.

Chăm sóc vết mổ

• Không chà xát vết thương: Khi vệ sinh vùng vết thương, hãy nhẹ nhàng lau khô mà không chà xát mạnh vào vùng này. Điều này giúp tránh gây tổn thương hoặc làm tổn thương vết thương.
• Không tự ý sử dụng các loại kem, dầu hoặc thuốc bôi lên vết thương trừ khi có sự chỉ định của bác sĩ. Hãy tham khảo ý kiến ​​và hướng dẫn từ bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại sản phẩm nào lên vết thương.
• Tự theo dõi các dấu hiệu nhiễm trùng: Mẹ cần quan sát vùng vết thương và cơ thể của mình để phát hiện các dấu hiệu nhiễm trùng như sưng, đau, vết thương đỏ hoặc cảm giác lạnh. Nếu có bất kỳ triệu chứng nhiễm trùng nào, hãy liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để được tư vấn và điều trị.
• Vệ sinh sau sinh vùng âm đạo: Mặc dù sinh mổ không liên quan trực tiếp đến vùng âm đạo, vẫn có xuất huyết âm đạo sau sinh trong suốt một thời gian sau mổ. Sử dụng băng vệ sinh thấm hút để giữ vùng âm đạo sạch sẽ và thay đổi băng vệ sinh định kỳ để tránh việc dịch chảy dư thừa và mùi hôi.
• Tắm rửa: Mẹ có thể tắm rửa hàng ngày, tuy nhiên, tránh tắm bồn hoặc ngâm mình trong nước quá lâu. Vẫn còn thời gian cần cho tử cung để co lại hoàn toàn và tránh để vết thương tiếp xúc trực tiếp với nước. Hãy tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ về việc tắm rửa và vệ sinh vùng kín.

Chế độ vận động và nghỉ ngơi của mẹ

Việc vận động sớm và ngồi dậy theo hướng dẫn của bác sĩ rất quan trọng dù khi ngồi dậy đi lại ban đầu có thể khá khó khăn và đau đớn, nhưng nó sẽ có lợi cho quá trình hồi phục của mẹ.

Khi được phép, bạn nên bắt đầu bước đi bộ trong khoảng 30 phút mỗi ngày. Đi bộ giúp giải phóng khí ứ đọng trong ruột, tăng cường tuần hoàn máu, giảm nguy cơ đông máu, cải thiện tiểu tiện và giúp cơ thể hồi phục nhanh chóng hơn. Trong một số trường hợp, bạn có thể được khuyên đi bộ ngay từ ngày xuất viện.

Việc đi lên xuống cầu thang cũng có thể giúp tăng tốc quá trình hồi phục. Khi lên cầu thang, hãy quay lưng lại và đi lên từ từ. Điều này sẽ giúp giảm đau và giúp các cơ bụng không phải chịu áp lực quá nặng. Để giữ vết mổ ổn định, hãy ôm nhẹ một cái gối lên vết mổ.

Khi cười hoặc ho, ôm gối sẽ giúp giới hạn chuyển động của cơ bụng và làm giảm đau. Khi ngủ, sử dụng nhiều gối để hạn chế việc lăn qua lại và tránh vết mổ va chạm với bề mặt cứng trên giường. Đặt một cái gối lên bụng để giảm đau khi hoặc ngáp. Khi cho bé bú, hãy sử dụng gối để kê đỡ và giữ bé gần bụng mẹ.

Chế độ vận động và nghỉ ngơi của mẹ

Sau sinh mổ, tử cung sẽ dần co lại và trở về kích thước ban đầu. Do đó, bạn sẽ có xuất hiện dịch từ tử cung chảy ra qua âm đạo. Để đối phó với điều này, hãy sử dụng băng vệ sinh để thấm hút. Tránh sử dụng tampon trong thời gian này. Khi di chuyển sau sinh mổ, luôn yêu cầu sự giúp đỡ từ chồng hoặc y tá.

Tránh gập người về phía trước và đứng thẳng mỗi khi di chuyển. Sử dụng các vật liệu như ghế hoặc thành cửa sổ để tựa vào khi cần. Tránh các động tác mạnh và không nên mang vác những vật nặng.

Hạn chế việc lên xuống cầu thang nhiều lần. Nghỉ ngơi sau sinh mổ là rất quan trọng. Hãy cố gắng ngủ khi bé ngủ hoặc nhờ sự giúp đỡ từ người khác để có thời gian ngủ ngắn.

Cho con bú

Ngay sau khi mẹ tỉnh dậy hoàn toàn và bé khỏe mạnh, mẹ có thể bắt đầu cho con bú. Có nhiều tư thế cho việc cho con bú sữa mẹ thoải mái có thể áp dụng như sau:

• Tư thế nằm: Mẹ và bé nằm nghiêng trên giường, đối diện nhau. Sử dụng gối để nâng đỡ đầu, cổ và lưng của mẹ để tạo cảm giác thoải mái. Mẹ cũng có thể sử dụng gối hoặc khăn mềm đặt giữa hai đầu gối hoặc kê chân cao để tạo tư thế thư giãn. Mẹ có thể dùng tay hoặc một chiếc gối nhỏ để nâng đỡ lưng bé và giúp bé gần gũi hơn với ngực mẹ.
• Tư thế ngồi hoặc tư thế nằm nửa ngồi: Mẹ có thể ngồi trên giường và đặt một chiếc gối lên đùi. Sau đó, đặt bé lên gối để tránh bé chạm đến vết mổ. Với sự trợ giúp của người thân, mẹ có thể cho bé bú sữa mẹ thành công.

Cho con bú

Hãy cho con bú mẹ thường xuyên, mỗi 3 tiếng, cả ngày lẫn đêm. Trong những ngày đầu, mẹ có thể thường xuyên áp dụng tư thế nằm cho con bú, điều này giúp bé được bú sữa mẹ thường xuyên và mẹ cũng được nghỉ ngơi nhiều hơn. Trong trường hợp không có bé bên cạnh, mẹ vẫn có thể bắt đầu vắt sữa bằng tay hoặc máy hút sữa trong vòng 12 giờ đầu sau sinh.

Trong hai ngày đầu, vắt sữa bằng tay hiệu quả hơn vắt sữa bằng máy. Kiên nhẫn vắt sữa mỗi vài giờ sẽ giúp sữa mẹ sản xuất nhiều hơn và giúp mẹ tránh tình trạng căng tức vú, đồng thời đảm bảo cung cấp đủ sữa non cho bé. Khi đau sau mổ ảnh hưởng đến việc cho con bú, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và sử dụng thuốc giảm đau.

Sử dụng thuốc giảm đau hợp lý

Trong quá trình thực hiện ca mổ, ổ bụng của mẹ sẽ tích tụ khí và hơi, do đó cần sử dụng thuốc chống đầy hơi để giảm thiểu tình trạng này. Nếu mẹ gặp khó khăn trong việc đi ngoài, nên thông báo với bác sĩ hoặc y tá để được hỗ trợ.

Sản phụ cũng có thể trải qua cảm giác buồn nôn trong vòng 48 giờ sau mổ. Hoặc có thể xuất hiện tình trạng ngứa râm ran toàn thân, đặc biệt khi thuốc gây mê vẫn còn trong hệ thống. Mẹ có thể yêu cầu các bác sĩ kê đơn thuốc phù hợp để giảm bớt sự khó chịu này.

Sử dụng thuốc giảm đau hợp lý

Khi tác dụng của thuốc gây mê đã mất, nhiều sản phụ sẽ cảm thấy đau đớn tại vết mổ. Do đó, mẹ có thể sử dụng thuốc giảm đau theo hướng dẫn của bác sĩ. Khi xuất viện, bác sĩ sẽ kê đơn cho mẹ 1-2 loại thuốc giảm đau. Dù mẹ có thể chịu đựng được cơn co thắt, đau nhức, đau đầu... hay không, việc sử dụng thuốc giảm đau sau sinh mổ là cần thiết. Sau khi sinh, vùng bụng của mẹ sẽ đau nhức và khó chịu, do đó việc sử dụng thuốc giảm đau sẽ giúp mẹ giảm sự mệt mỏi và sức khỏe yếu đi.

Cơn đau sau sinh mổ có thể kéo dài khoảng 2 tuần. Mẹ nên uống thuốc giảm đau đúng giờ để giảm đau và kiểm soát tình trạng này, ngay cả khi mẹ cảm thấy không cần thiết. Hãy trao đổi chi tiết về tình trạng đau mà mẹ đang trải qua để tìm ra liều thuốc giảm đau phù hợp.

3 Cách chăm sóc sức khỏe tinh thần sau sinh mổ

Sau khi sinh, bất kể là sinh thường hay sinh mổ, mẹ thường trải qua những trạng thái cảm xúc khác nhau, thường là cảm xúc không tích cực. Thay vì bỏ qua những cảm xúc tiêu cực này, mẹ nên học cách điều khiển để chuyển đổi thành cảm xúc tích cực, nhằm tránh rơi vào tình trạng trầm cảm sau sinh.

Cách chăm sóc sức khỏe tinh thần sau sinh mổ

Mẹ nên tự ý thức giải tỏa bằng cách tìm người để tâm sự như chồng, người thân hoặc bạn bè. Mẹ cũng có thể chọn viết ra những cảm xúc của mình. Hãy dành thời gian hàng ngày để tạo mối liên kết với em bé. Mẹ có thể đọc sách, nghe nhạc hoặc xem phim, miễn là những hoạt động đó có thể giúp mẹ cảm thấy tốt hơn và thoải mái hơn.

4 Những điều nên tránh sau khi mổ

Sau khi sinh, có những hoạt động mà mẹ nên hạn chế hoặc tránh để đảm bảo sức khỏe và phục hồi cơ thể:

• Quan hệ tình dục: Mẹ nên chờ đến thời điểm an toàn và cơ thể đã phục hồi hoàn toàn, thường là sau ít nhất 6 tuần sau sinh mổ, trước khi có quan hệ tình dục.
• Sử dụng tampon hoặc thụt rửa: Tránh sử dụng tampon trong giai đoạn phục hồi sau sinh, đặc biệt là sau sinh mổ.
• Dùng bể bơi công cộng hoặc bồn tắm nước nóng: Tránh sử dụng bể bơi công cộng hoặc tắm nước nóng trong giai đoạn phục hồi sau sinh, đặc biệt là nếu còn tồn tại vết mổ chưa lành hoặc có rủi ro nhiễm trùng.

Những điều nên tránh sau khi mổ

• Nâng vật nặng: Việc nâng vật nặng có thể gây căng thẳng và áp lực lên cơ thể, ảnh hưởng đến quá trình phục hồi.
• Liên tục sử dụng cầu tháng: Việc liên tục sử dụng cầu tháng không được khuyến nghị và có thể gây rối loạn về vi khuẩn tử cung.
• Tập thể dục: Mẹ cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ về thời điểm và phạm vi tập thể dục sau sinh. Bắt đầu nhẹ nhàng và tăng dần độ khó theo sự chỉ dẫn của chuyên gia. Đồng thời, lắng nghe cơ thể và ngừng tập nếu có bất kỳ dấu hiệu không bình thường nào.

5 Những dấu hiệu đặc biệt cần lưu ý sau sinh mổ

Những dấu hiệu đặc biệt cần lưu ý sau sinh mổ

Trong trường hợp sau sinh mổ, nếu mẹ gặp phải những tình trạng sau đây, nên đi khám ngay lập tức để tránh các nguy cơ tiềm ẩn:

• Sốt cao trên 38°C.
• Đau đầu mãnh liệt.
• Cảm nhận đau và rát vùng bụng.
• Mắc phải mùi hôi khó chịu ở âm đạo.
• Vết mổ gây đau nhức kéo dài.
• Cảm thấy tử cung co thắt mạnh.
• Gặp khó khăn trong việc đi tiểu.
• Cảm thấy lo lắng, buồn bã, hoặc xuất hiện triệu chứng trầm cảm.
• Có dấu hiệu vết mổ bị vỡ, như chảy máu hoặc máu rỉ ra từ vết mổ.
• Gặp đau bắp chân cấp tính, kèm theo sưng và tê ở bàn chân.
• Gặp khó khăn trong việc thở.

Trên đây là chia sẻ của Tip Hay về những mẹo giúp mẹ hồi phục sức khỏe sau sinh mổ nhanh chóng. Cảm ơn bạn đã theo dõi và hy vọng bài viết này bổ ích với bạn.

Nguồn: Bệnh viện Hồng Ngọc