Những điều cần biết khi tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh

Khi tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh cần chú ý những gì là thắc mắc chung của nhiều bậc phụ huynh. Cùng Tip Hay giải đáp thắc mắc này qua bài viết sau nhé!

Tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh là một trong những việc được Bộ y tế khuyến cáo nên thực hiện sớm nhất có thể. Vậy đâu là những lưu ý khi tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh? Cùng Tip Hay tìm câu trả lời qua bài viết bên dưới nhé!

Lưu ý: Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

1 Vì sao cần tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh?

Bệnh lao do vi khuẩn Mycobacterium Tuberculosis (MTB) gây ra

Bệnh lao do một loại vi khuẩn có tên là Mycobacterium Tuberculosis (viết tắt là MTB) gây ra. Khi bị nhiễm loại trực khuẩn lao này, bệnh nhân dễ gặp các biến chứng liên quan đến phổi. Chúng có thể lây lan sang hệ thần kinh, xương, tim, màng não và các cơ quan khác trên cơ thể.

Bệnh này có thể lây lan qua đường hô hấp. Nếu hít chung bầu không khí với bệnh nhân lao, trẻ sẽ có nguy cơ nhiễm vi khuẩn lao rất lớn. Trong giai đoạn chưa phát minh ra vắc xin phòng ngừa, bệnh lao gây ra tỷ lệ tử vong rất cao và nằm trong “tứ chứng nan y” của thế giới.

Chính vì vi khuẩn lao rất dễ lây lan, từ năm 1981, Bộ Y tế nước ta đã xếp vắc xin phòng lao vào chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia. Hiện nay, trẻ em vừa mới sinh ra đã có thể tiêm phòng nếu có đủ điều kiện sức khoẻ.

Dựa trên hướng dẫn của Bộ Y tế, trẻ sơ sinh chưa tiếp xúc với vi khuẩn lao nên được tiêm vắc xin trong 24 giờ đầu tiên từ lúc chào đời. Hành động này giúp hệ miễn dịch nhận diện nhanh chóng, cô lập MTB tấn công cơ thể non nớt của đứa trẻ.

2 Lịch tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh

Nên tiêm phòng lao cho trẻ sớm nhất có thể

Nếu chậm trễ việc tiêm phòng cho trẻ sơ sinh, khả năng mắc lao phổi của trẻ sẽ tăng cao do vào những ngày đầu lúc mới sinh, hệ miễn dịch của trẻ khá yếu ớt, dễ tạo điều kiện để vi khuẩn có hại xâm nhập vào cơ thể, nhất là trực khuẩn lao phổi. Vì vậy, nên tiêm phòng lao cho trẻ càng sớm càng tốt.

Bộ Y tế nước ta khuyến cáo nên tiêm phòng lao cho trẻ trong khoảng 1 tháng đầu sau sinh với những trẻ đạt cân nặng trên 2kg. Trên thực tế, những trẻ sinh ra với thể chất khỏe mạnh, không thuộc diện chăm sóc đặc biệt thì có thể tiêm phòng lao trong 24 giờ đầu sau khi sinh.

Bên cạnh đó, việc tiêm phòng lao cho trẻ ở giai đoạn sau 1 năm tuổi chỉ có tác dụng phòng bệnh khi cơ thể trẻ chưa bị nhiễm khuẩn lao. Trong trường hợp trẻ đã mắc bệnh lao thì không nên tiêm phòng, vì việc tiêm phòng lúc này có thể dẫn đến phản ứng phụ nguy hiểm sau tiêm.

Người trên 35 tuổi có nguy cơ mắc bệnh lao cũng cần tiêm phòng lao

Đối với trẻ hơn 1 tuổi và người lớn có nguy cơ mắc bệnh lao cũng có thể tiến hành tiêm ngừa theo chỉ định từ bác sĩ. Đến nay vẫn chưa có bất kỳ nghiên cứu nào được công bố chứng minh cho hiệu quả của vắc xin phòng lao với người từ 35 tuổi trở lên.

Do đó, việc tiêm phòng lao chỉ nên hoãn khi trẻ gặp phải những trường hợp như nhiễm khuẩn cấp, sốt cao, có bệnh ngoài da diện rộng, gặp phải tình trạng suy giảm miễn dịch nặng, suy dinh dưỡng độ nặng hoặc đang thiếu cân (trẻ chưa nặng đến 2kg).

Còn với những trẻ sinh non hay những trẻ cần được theo dõi sức khỏe thì nên đợi đến khi sức khỏe của trẻ đã ổn định thì mới tiến hành tiêm phòng theo chỉ định của bác sĩ bạn nhé.

3 Chỉ định tiêm vắc xin phòng lao

Vắc xin phòng lao BCG được chỉ định tiêm cho tất cả trẻ sơ sinh chưa nhiễm lao

Vắc xin phòng lao BCG được Bộ y tế chỉ định tiêm cho mọi trẻ sơ sinh chưa bị nhiễm lao, đang trong tình trạng sức khỏe tốt đồng thời không mắc phải các bệnh lý liên quan đến suy giảm miễn dịch. Sau đây là một vài trường hợp chống chỉ định và hoãn tiêm phòng lao đã được quy định bởi Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế:

Các trường hợp chống chỉ định tiêm vắc xin phòng lao bao gồm:

• Không tiêm phòng lao cho trẻ được sinh ra từ mẹ đã nhiễm HIV khi người mẹ này không được tiếp nhận điều trị dự phòng tốt lây truyền từ mẹ sang con.
• Những trường hợp chống chỉ định theo hướng dẫn từ nhà sản xuất vắc xin.

Các trường hợp hoãn tiêm BCG:

• Đối tượng tiêm phòng đang gặp phải các vấn đề liên quan đến nhiễm trùng cấp tính hoặc đang bị sốt.
• Đối tượng tiêm phòng đang điều trị hoặc mới kết thúc đợt điều trị corticoid, globulin miễn dịch.
• Trẻ có cân nặng dưới 2kg.
• Trẻ có tuổi thai dưới 34 tuần.

4 Những lưu ý trước và sau khi tiêm vắc xin phòng lao cho trẻ

Lưu ý trước khi tiêm phòng lao cho trẻ

Không nên để trẻ tiêm khi đói

• Nên cho trẻ đi tiêm khi trẻ đã no bụng.
• Phụ huynh nên đề nghị cán bộ y tế kiểm tra sức khỏe của bé trước khi tiêm, đồng thời chủ động thông báo với cán bộ y tế về tình trạng sức khỏe của bé, ví dụ như bé đang bị ốm, sốt, bé sinh non, có tiền sử dị ứng, có phản ứng mạnh trong lần tiêm trước,...
• Hỏi cán bộ y tế về loại vắc xin mà trẻ sẽ được tiêm.

Lưu ý sau khi tiêm phòng lao cho trẻ

Nên thường xuyên theo dõi sức khỏe của trẻ tối thiểu 24h sau tiêm

• Nên cho trẻ ăn uống bình thường sau khi tiêm.
• Nên thường xuyên theo dõi sức khỏe của trẻ sau khi tiêm 30 phút (tại điểm tiêm phòng) và tối thiểu 24 tiếng (tại nhà) kể từ khi tiêm.
• Nên dùng thuốc hạ sốt cho trẻ chỉ khi có chỉ định và hướng dẫn từ cán bộ y tế.
• Khi trẻ xuất hiện các dấu hiệu bất thường như quấy khóc liên tục, sốt cao kéo dài, co giật, bỏ bú, cơ thể tím tái,… thì cần đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị kịp thời.
• Các phụ huynh nên liên hệ với cán bộ y tế để được tư vấn nếu chưa nắm rõ cách chăm sóc sức khỏe cho trẻ sau tiêm.

5 Những phản ứng phụ sau tiêm vắc xin phòng lao

Phản ứng phụ sau khi tiêm phòng lao gồm sốt nhẹ, sưng đau quanh vị trí tiêm,...

Những phản ứng phụ bình thường, cho thấy trẻ đã có miễn dịch sau khi tiêm vắc xin phòng lao bao gồm sốt nhẹ, sưng hạch ở hõm nách bên tay bị tiêm, vị trí tiêm có quầng đỏ, loét nhẹ và để lại sẹo.

Trong trường hợp xuất hiện các phản ứng nghiêm trọng sau tiêm như sốt cao trên 39 độ C, bỏ bú kéo dài từ 1 - 2 ngày, vết tiêm và hạch nách sưng to, kéo dài trên 6 tuần thì phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở ý tế gần nhất trong thời gian nhanh nhất có thể.

Hướng dẫn xử lý những phản ứng phụ sau tiêm vắc xin lao cho trẻ:

• Nên cho trẻ bú mẹ và uống nhiều nước lọc hơn, đồng thời thường xuyên quan sát trẻ và tránh chạm vào chỗ tiêm.
• Nếu trẻ sốt nhẹ, khoảng 38.5 độ C trở xuống thì nên cho trẻ uống nước nhiều, duy trì chế độ ăn uống như ngày thường và để trẻ nằm ở chỗ thoáng.

Nếu trẻ sốt nhẹ nên cho trẻ uống nhiều nước và đặt trẻ nằm ở chỗ thoáng

• Những phản ứng sau tiêm như sưng đỏ tại chỗ tiêm, sưng đau gần chỗ tiêm, tình trạng sưng trên 3 ngày ở trẻ thường tự hết trong vài ngày đến khoảng 1 tuần kể từ ngày tiêm. Có thể giảm đau bằng thuốc nhưng phải theo chỉ định của cán bộ y tế.
• Tình trạng đau khớp dai dẳng hoặc đau thoáng qua, kéo dài hơn 10 ngày có thể tự khỏi. Trường hợp cần dùng thuốc giảm đau sẽ do cán bộ y tế chỉ định.
• Hiện tượng viêm hạch bạch huyết có thể xảy ra trong khoảng 2 - 6 tháng sau khi tiêm vắc xin phòng lao. Thông thường tình trạng này sẽ tự khỏi. Trường hợp nặng như tổn thương dính vào da hoặc rò rỉ thì cần đưa đến cơ sở y tế để được điều trị kịp thời, đúng cách.
• Tình trạng bầm tím hay chảy máu do giảm tiểu cầu nếu nhẹ sẽ tự khỏi. Còn nếu trường hợp này chuyển nặng thì cần liên hệ với cán bộ y tế để được tiếp nhận điều trị hợp lý.

6 Tiêm phòng lao cho trẻ ở đâu? Giá bao nhiêu?

Có thể tiêm phòng lao tại các trạm y tế xã, phường, thị trấn

Hiện nay, vắc xin phòng bệnh lao (BCG) đã được tổ chức tiêm miễn phí định kỳ tại các trạm y tế xã, phường, thị trấn hoặc những trung tâm y tế huyện, thành phố trong hệ thống Tiêm chủng mở rộng quốc gia.

Ngoài ra, người dân cũng có thể đến tiêm phòng lao tại những cơ sở y tế, bệnh viện, phòng khám gần nơi sinh sống hoặc các trung tâm tiêm chủng uy tín, chất lượng trên khắp cả nước như VNVC.

Giá của vắc xin ngừa lao hiện tại là khoảng 155.000 đồng/ mũi và luôn sẵn có ở các trung tâm tiêm chủng VNVC trên toàn quốc.

7 Một số câu hỏi thường gặp

Tiêm phòng lao cho trẻ không để lại sẹo có nên tiêm lại?

Tiêm phòng lao thường để lại sẹo

Theo BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa của Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết: Sau khi tiêm vắc xin phòng lao BCG từ 2 tuần đến khoảng 1 tháng, thậm chí là 6 tháng, tùy vào cơ địa, trẻ sẽ xuất hiện dấu hiệu mưng mủ tại chỗ tiêm và trong vài tuần tiếp theo sẽ để lại sẹo khoảng 5mm.

Do đó, nếu tiêm phòng lao cho trẻ không để lại sẹo sau khoảng 1 tháng thì phụ huynh cũng đừng quá lo lắng, vì sẹo có thể xuất hiện trễ hơn, vậy nên cũng không cần phải tiêm lại.

Trẻ tiêm phòng mũi lao không sốt, không mưng mủ vì sao?

Sau tiêm vắc xin phòng lao, tùy theo cơ địa, mỗi trẻ sẽ có những biểu hiện khác nhau. Có một số trẻ sẽ bị sốt nhẹ sau tiêm, mưng mủ sau vài tuần, đây là biểu hiện hết sức bình thường. Tuy nhiên có một số trẻ lại không có biểu hiện này hoặc có biểu hiện trễ hơn.

Có nên nặn mủ vết tiêm lao?

Mưng mủ ở vết tiêm phòng lao là một biểu hiện lành tính. Vì vậy, phụ huynh không cần quá lo lắng khi trẻ có biểu hiện này. Bên cạnh đó, phụ huynh cũng cần chú ý tuyệt đối không được xoa, nặn, bôi, chườm vết mưng mủ vì có thể gây nhiễm trùng ở vị trí tiêm của trẻ.

Vết tiêm lao mưng mủ bị vỡ phải xử trí thế nào?

Trường hợp vết tiêm lao mưng mủ bị vỡ có thể xử lý tại nhà

Khi gặp phải tình trạng vết tiêm phòng lao mưng mủ bị vỡ thì phụ huynh cần vệ sinh sạch sẽ cơ thể trẻ mỗi ngày, bên cạnh đó có thể dùng gạc y tế lau sạch chỗ mưng mủ bị vỡ.

Tiêm phòng lao rồi có bị lây nữa không?

Vắc xin phòng lao có khả năng phòng chống bệnh lao hiệu quả, nhưng biện pháp này không mang lại hiệu quả tuyệt đối. Vắc xin BCG chỉ có khả năng hạn chế khoảng 70% nguy cơ các thể lao nặng cùng các biến chứng nguy hiểm như lao xương, lao khớp, lao kê, lao màng não,...

Vì vậy, hiệu quả của việc tiêm phòng lao còn phụ thuộc vào việc ngăn chặn sự lây lan của bệnh lao trong cộng đồng. Những đối tượng đã tiêm phòng lao cũng có khả năng mắc bệnh do tiếp xúc trực tiếp trong thời gian dài với người bệnh, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi, do hệ miễn dịch còn yếu nên nguy cơ bị nhiễm lao rất cao.

Tiêm phòng lao cho trẻ sinh non khi nào?

Trường hợp trẻ sinh non hoặc mắc phải các vấn đề liên quan đến sức khỏe, cần có sự chăm sóc đặc biệt thì được Bộ y tế khuyến cáo nên hoãn tiêm phòng lao đến khi thể trạng của trẻ ổn định, tất nhiên là tiêm phòng càng sớm càng tốt.

Tiêm phòng lao cho trẻ muộn có sao không?

Tiêm phòng lao cho trẻ muộn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh

Việc tiêm vắc xin phòng lao cho trẻ muộn hơn 1 tuổi có thể khiến trẻ gặp phải những phản ứng mạnh mẽ hơn sau tiêm, đồng thời gia tăng nguy cơ mắc bệnh lao so với những trẻ được tiêm phòng lúc chưa đến 1 tuổi.

Trẻ vàng da có tiêm phòng lao được không?

Nếu trẻ gặp phải tình trạng vàng da thì nên xác định nguyên nhân rồi mới quyết định tiêm phòng lao. Vàng da có thể hiện tượng sinh lý hoặc vấn đề bệnh lý, cụ thể là:

• Hiện tượng sinh lý (vàng da sơ sinh): Thường xuất hiện ở trẻ từ 2 - 5 ngày sau sinh, hiện tượng này sẽ tự khỏi, không ảnh hưởng đến hoạt động ăn ngủ của trẻ.
• Vấn đề bệnh lý (vàng da nhân): Khi gặp phải biến chứng nhiễm độc thần kinh, da của trẻ sẽ trở nên vàng hơn và có thể đối diện với nguy cơ bại não hoặc tử vong.

Vì thế, để đảm bảo an toàn cho trẻ, ngay khi trẻ có dấu hiệu vàng da, phụ huynh nên đưa trẻ đến các bệnh viện chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị thích hợp (nếu cần thiết).

Bé chích ngừa lao bị nổi hạch phải làm sao?

Sau khi tiêm ngừa bệnh lao, trẻ có thể bị nổi hạch, đa số là ở nách ở cùng bên tiêm. Tình trạng này thường xảy ra trong khoảng 2 - 6 tháng kể từ ngày tiêm và có thể tự lặn, không cần điều trị.

Trường hợp chuyển nặng hơn như rò rỉ, tổn thương chỗ bị nổi hạch,... thì phụ huynh cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được tiếp nhận điều trị thích hợp.

Bài viết trên cung cấp những thông tin cần biết khi tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh mà Tip Hay đã tổng hợp được. Hy vọng bài viết này hữu ích với bạn. Theo dõi các bài viết sau của Tip Hay để biết thêm những thông tin bổ ích trong việc tiêm phòng cho trẻ sơ sinh bạn nhé!

Nguồn: Vnvc.vn