Kombucha là gì? Những lợi ích của trà kombucha và lưu ý cần tránh
Kombucha là một loại trà lên men đang làm mưa làm gió trên các diễn đàn. Nếu bạn vẫn chưa biết Kombucha là gì thì hãy đọc bài viết dưới đây. Tip Hay sẽ chia sẻ tần tật về Kombucha, lợi ích của nó và cách nuôi Scoby để làm trà Kombucha nhé!
Ngày nay, nhiều người cho rằng việc uống trà không chỉ để mọi người thư giãn, nghỉ ngơi mà còn mang lại những lợi ích tốt cho sức khỏe. Vì thế ngày càng có nhiều các loại trà khác nhau từ các nguyên liệu thiên nhiên, có ích cho sức khỏe. Trong đó có thể kể đến Kombucha, một loại trà mang nhiều lợi ích từ việc nuôi Scoby để làm trà.
1
Kombucha - Nấm thủy sinh là gì?
Kombucha có tên gọi khác là nấm thủy sinh, nấm trường sinh
Kombucha hay còn gọi là nấm thủy sinh hoặc nấm trường sinh, đây là tên tiếng Nhật của một trà có nguồn gốc từ Mãn Châu (Trung Quốc) với tên gọi là thủy hồng sâm (红茶菇).
Thành phần chính để chế biến trà Kombucha đó là trà, đường và con giống SCOBY (viết tắt của Symbiotic Colony of Bacteria and Yeast, nghĩa là cộng sinh của vi khuẩn và nấm men).
Nếu bạn đã biết quá trình lên men giấm sinh ra một lớp màng trắng mà chúng ta hay gọi là "con giấm" hay "con giấm cái" thì Scoby cũng tương tự như vậy đấy.
Trong quá trình lên men, Kombucha tạo thành một lớp màng giống như nấm
Trong quá trình lên men, Scoby làm phá vỡ cấu tạo của carbohydrate có trong đường và giải phóng vi khuẩn probiotic (một dạng vi khuẩn và nấm men có lợi cho hệ tiêu hóa). Kết quả tạo nên một thức uống có chứa hàm lượng cao axit (bao gồm axit acetic, gluconic và lactic) cùng với vitamin B, và enzyme.
Trong quá trình lên men này, Kombucha tạo thành
một lớp màng giống như nấm nổi lên trên bề mặt trà chính là Scoby, đó là lý do một số người còn gọi trà Kombucha là "trà nấm".
Vì thế, trà Kombucha là một loại thức uống có gas giống như bia và mang hương vị chua chua của giấm lên men, xen lẫn vị ngọt của đường và mùi hương nhẹ của trà hoặc nước ép trái cây được pha cùng.
Mùi hương của trà Kombucha phụ thuộc vào thời gian Scoby lên men và loại trà hoặc nước ép trái cây mà bạn pha cùng.
Hương vị của kombucha phụ thuộc vào loại trà, trái cây, nước phép pha cùng
2
Lợi ích của Kombucha đối với sức khỏe
Kombucha là một loại trà lên men có rất nhiều lợi ích tốt cho sức khỏe nhờ vào những hợp chất tược rạo ra trong quá trình lên men.
Ngoài ra, kombucha được làm từ trà nên cũng có những công dụng tương tự như trà. Đây là một loại thức uống được sử dụng từ rất lâu (nhất là ở Nhật Bản, Trung Quốc và các nước phương Tây) và cũng đã có một số nghiên cứu chỉ ra được những lợi ích của Kombucha với sức khỏe như sau:
Nguồn cung cấp lợi khuẩn Probiotic
Chắc hẳn ai cũng biết Probiotic là một dạng vi khuẩn và nấm men rất có lợi cho hệ tiêu hóa cho cả người lớn và trẻ em. Loại vi khuẩn này giúp giữ cho các hệ sinh thái vi khuẩn và nấm men trong đường ruột được cân bằng, tạo môi trường ổn định giúp tiêu hóa thức ăn thuận lợi.
Tuy hiện tại chưa có một nghiên cứu cụ thể về lợi ích của trà Kombucha hay những chế phẩm sinh học khác từ Kombucha.
Nhưng trong quá trình Kombucha lên men, trà nãy cũng giải phóng ra Probiotic và một hàm lượng cao axit, vitamin có lợi cho sức khỏe. Vì thế bạn cũng có thể sử dụng trà Kombucha như một loại thức uống giúp ăn ngon, tiêu hóa tốt hơn.
Kombucha là một nguồn cung cấp Probiotic tiềm năng
Ngăn ngừa sự lây lan của tế bào ung thư
Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Cancer Letters cho rằng trong trà Kombucha có chứa hàm lựa chất oxy hóa cao và nồng độ polyphenol (hợp chất có được trong quá trình nuôi Scoby trong trà, rất tốt cho sức khỏe) vì thế có thể ngăn ngừa được sự lây lan của các tế bào ung thư.
Tăng cường hoạt động của hệ tiêu hóa
Bằng cách lên men, Kombucha đã tạo nên nhiều hoạt chất có lợi cho hệ tiêu hóa như probiotic, enzyme, polyphenol, axit axetic,... đây là những chất được chứng minh rất tốt cho quá trình hấp thụ và tiêu hóa.
Hỗ trợ giảm cân
Khi Scoby được nuôi trong trà xanh thì sẽ chứa rất nhiều hàm lượng chất chống oxy hóa, vì thế quá trình trao đổi chất và đốt mỡ thừa sẽ được hoạt động một cách tích cực hơn.
Kiểm soát bệnh đái tháo đường type II
Cũng giống như công dụng của trà xanh, Kombucha được chế biến từ Scoby trong trà xanh sẽ giúp làm chậm quá trình tiêu hóa carb, đồng thời giúp giảm lượng đường trong máu, cải thiện chức năng của gan và thận.
Giảm nguy cơ mắc bệnh tim
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng trà Kombucha được chế biến từ trà xanh sẽ có tác dụng tương đồng như trà xanh, cụ thể là trà Kombucha sẽ giúp cắt giảm lượng cholesterol xấu và cung cấp cholesterol tốt cho cơ thể.
Tăng cường hệ miễn dịch
Nhiều bằng chứng lâm sàng đã cho thấy rằng trong trà Kombucha có chứa hàm lượng chất vitamin C cao giúp chống lại các tế bào đang bị tổn thương và tăng cường hệ miễn dịch cho con người trong các căn bệnh cảm cúm,...
Ngoài ra, trong quá trình lên men của Scoby thì các chất chống oxy hóa mạnh như D-saccharic acid-1, 4-lactone (DSL) cũng giúp giảm mất sự cân bằng oxi hóa và các tình trạng ức chế miễn dịch.
3
Mua trà Kombucha ở đâu? Mua con giống Scoby ở đâu?
Trong thời điểm hiện tại, Kombucha tuy không phải là một loại thức uống quá phổ biến tuy nhiên bạn vẫn có thể tìm mua dễ dàng ở trên các trang thương mại điện tử hoặc một số cửa hàng uy tín, giá dao động từ 40.000đ - 100.000đ/con giống Scoby tùy vào chất lượng. Tuy nhiên chất lượng khi mua online cũng khó đảm bảo, vì thế bạn cần phải cẩn trọng và lựa chọn cửa hàng uy tín để mua.
Có thể dễ dàng mua Kombucha/Scoby ở trên các trang thương mại điện tử
Còn nếu bạn có quen người nuôi Kombucha thì hãy cứ mạnh dạn xin một miếng về nuôi nhé vì sau khi nuôi một thời gian, miếng Scoby sẽ liên tục phát triển trở nên dày hơn (có khi bằng cả một gang tay), nên việc tách một lớp mỏng ra cho bạn cũng không có ảnh hưởng gì cả.
Hoặc nếu bạn là một người thích tự tay làm tất cả mọi thứ thì vẫn có thể tự làm cho mình một con giống Scoby tại nhà bằng cách sử dụng con giấm nuôi.
Bạn hãy vớt 1 lớp giấm nuôi rồi thả vào ngâm trong nước trà đường khoảng hơn 1 tháng thì nó cũng sẽ hình thành con Scoby Kombucha. Đối với cách này thì tốn nhiều thời gian và rủi ro Scoby bị hỏng cao hơn tuy nhiên cũng đáng thử.
4
Cách để nhận biết con giống Scoby tốt và con giống Scoby hỏng
Nếu bạn là người mới nuôi Kombucha lần đầu chắc hẳn sẽ rất khó để biết được đâu là loại Kombucha tốt, con Scoby như thế nào mới sử dụng được. Rất đơn giản thôi:
- Con Scoby tốt sẽ có cấu trúc dai tương tự như miếng thạch dừa, màu trắng ngà, không bị rách rưới hay chỗ dày chỗ mỏng.
- Con Scoby bị hỏng thì sẽ có màu thâm xỉn và ngã sang xám, bị rách rưới chứ không được lành lặn như con Scoby tốt. Tuyệt đối không mua Scoby có xuất hiện nấm mốc vì nếu làm trà sẽ gây ảnh hưởng sức khỏe.
Scoby tốt có bề ngoài đẹp, không bị rách rưới, Scoby hỏng xuất hiện nấm mốc
5
Những lưu ý khi nuôi Scoby
Cách nuôi Scoby
Khi đã có Scoby rồi thì những nguyên liệu còn lại cũng rất dễ tìm, cùng bắt tay vào nuôi Scoby để làm trà Kombucha thôi!
Nguyên liệu
- 2 túi trà xanh hoặc trà đen (trà túi lọc) (khoảng 4g)
- 1 lít nước lọc
- 100g đường trắng
- Bình thủy tinh (lựa loại có miệng rộng, 3 - 5 lít)
- 1 con giống Scoby
Cách thực hiện
Bước 1: Đầu tiên, đun sôi 1 lít nước rồi cho 2 túi trà vào 100g đường vào, khuấy đều và ngâm trong vòng 5 phút. Sau 5 phút bạn tắt bếp, để cho thật nguội rồi mới đổ vào bình thủy tinh.
Bước 2: Rửa tay thật sạch, rồi lấy con nấm Scoby rửa sạch với nước để loại bỏ chất dơ và thả vào bình thủy tinh. Nếu kỹ hơn bạn có thể mang bao tay khi cho Scoby vào bình.
Lưu ý: Scoby rất trơn nên hãy làm bước này thật cẩn thận nhé. Nếu sử dụng con nấm Scoby còn nhỏ, mỏng thì không cần rửa lại để tránh làm rách Scoby.
Bước 3: Dùng một miếng vải mỏng phủ lên miệng hộp rồi cột lại bằng dây thun để giúp ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn cũng như côn trùng, tạo môi trường thuận lợi để trà lên men dễ hơn.
Lưu ý: Scoby là loại nấm men cần có không khí lưu thông để thì mới sinh sản được. Không dùng khăn dày, kín để phủ lên bình mà hãy dùng loại khăn mùng, khăn xô mỏng.
Bước 4: Đặt bình vào chỗ mát, tránh ánh nắng trực tiếp và không đặt cạnh các đồ lên men, lò vi sóng, bếp gas,... những nơi sinh ra nhiệt nhiều.
Bước 5: Sau vài ngày, nấm sẽ sinh thêm con và nổi lên mặt nước. Cứ mỗi 3 ngày, bạn nên kiểm tra 1 lần xem nấm đã có được vị chua vừa ý hay chưa? Lưu ý khi nếm phải dùng muỗng sạch nhé.
Lưu ý: Scoby là một loại nấm rất thích "sự yên tĩnh". Vì thế bạn cũng đừng nên di chuyển nó quá nhiều hoặc dùng muỗng nếm thử liên tục. Như vậy sẽ rất dễ làm cho Kombucha khó tạo thành một lớp vững chắc, ngoài ra việc mở nắp bình liên tục cũng làm cho vi khuẩn dễ xâm nhập vào làm hỏng Kombucha.
Bước 6: Khi nấm đạt được mùi vị như mong muốn thì chắt lấy nước cho vào chai khác rồi để tủ lạnh dùng dần. Khi uống thì chỉ cần pha thêm nước trái cây, các loại thảo mộc hoặc trái cây cắt lát tùy thích vào để có hương thơm và vị dễ uống hơn. Phần nấm còn lại thì có thể vào lọ khác để tiếp tục nuôi.
>> Tham khảo: Tổng hợp những công thức pha trà Kombucha vừa ngon, dễ uống lại tốt cho sức khỏe
Những lưu ý khi nuôi Scoby
- Tỷ lệ chuẩn cho công thức nuôi Scoby là: 2 túi trà (khoảng 4g) : 100g đường : 1 lít nước. Tuy nhiên tỷ lệ này sẽ thay đổi đối với những lần nuôi sau. Ở những lần sau, bạn cần tăng lượng nước lên từ 1.5 - 2.5 lít trà đường.
- Bạn có thể dùng nhiều loại trà để nuôi nấm scoby như trà đen, trà vàng, trà từ các loại hoa khô (trà hoa cúc, trà atiso,...), trà lipton, trà đào, trà atiso... Ngoài ra, bạn cũng có thể bổ sung thêm chất tạo mùi theo ý thích. Tuy nhiên theo chia sẻ lại của những có kinh nghiệm nuôi Kombucha thì nuôi bằng loại trà hữu cơ, trà nguyên chất sẽ cho ra Kombucha có hương vị tuyệt hảo.
- Đường để nuôi Kombucha cũng nên sử dụng loại đường nguyên chất, không có chất tẩy. Nếu không tìm được loại đường nguyên chất có thể dùng loại đường vàng không tẩy. Lưu ý nếu sử dụng đường có màu sáng thì nước Kombucha sẽ có màu sáng, trong, ngược lại nếu dùng đường nâu, đường vàng thì nước Kombucha sẽ có màu đậm hơn nhưng chất lượng thì không đổi.
- Khi nuôi Scoby, bắt buộc phải dùng hộp/bình đựng thủy tinh vì nếu dùng hộp đựng bằng kim loại sẽ gây ra một số phản ứng hóa học làm ảnh hưởng chất lượng Kombucha. Bình thủy tinh nuôi Kombucha cũng phải dùng loại tốt, dày, miệng rộng, dễ vệ sinh.
- Thời gian xảy ra quá trình lên men nấm không quá 10 ngày. Sau thời gian này, nấm có thể bị lên men quá mức làm ảnh hưởng đến hương vị cũng như chất lượng Kombucha.
- Đối với con giống Scoby khi mua về còn mỏng thì bạn nên để thêm 1 ngày trước khi bắt đầu nuôi trong dung dịch trà đường.
- Nếu có nhu cầu vận chuyển Scoby thì có thể dùng hộp nhựa thay cho hộp thủy tinh nhưng bắt buộc phải để trong hỗn hợp nước mồi là trà đường.
- Nước mồi sau khi sinh nấm thì không được dùng lại, phải bỏ đi để tránh làm ảnh hưởng đến Scoby.
6
Lưu ý khi sử dụng trà Kombucha
- Vì trà Kombucha có chứa gas nên bạn không nên bảo quản trong ngăn đá mà chỉ để ngăn mát, sử dụng trong vòng 1-3 ngày.
- Không dùng trà Kombucha đã lên men quá mức, bị hỏng vì lúc này hương vị và chất lượng đã bị ảnh hưởng, nếu sử dụng gây ảnh hưởng tới sức khỏe.
- Đối với những người có hệ miễn dịch yếu, bị thương, phụ nữ mang thai hoặc cho con bú cũng không nên uống trà Kombucha.
- Người mắc các bệnh dạ dày hoặc liên quan đến hệ tiêu hóa, bụng yếu cũng không nên sử dụng trà Kombucha vì trong trà có những lợi khuẩn dễ làm cho hệ tiêu hóa bị kích ứng.
- Với người bình thường chỉ nên uống khoảng 240ml trà Kombucha/ngày vì Kombucha có chứa khá nhiều đường và calo, đặc biệt trong Kombucha cũng có chứa cồn nên khi uống nhiều có khả năng gây say.
>> Tổng hợp tất tần tật các câu hỏi về Kombucha
>> 5 thương hiệu trà Kombucha tốt nhất hiện nay được nhiều người tin dùng