Chánh niệm là gì? Lợi ích và cách thực hành chánh niệm

Chánh niệm là phương pháp được sử dụng phổ biến hiện nay như một cách để chăm sóc sức khỏe tinh thần. Cùng tìm hiểu trong bài viết sau đây khái niệm chánh niệm là gì nhé!

Chánh niệm bắt nguồn từ một khái niệm trong Phật giáo, là một trong Tám Bát Đạo, giúp con người giải thoát khỏi sự khổ đau và tìm kiếm sự giác ngộ. Hiện nay, chánh niệm được sử dụng phổ biến như một phương thức chăm sóc sức khỏe tinh thần. Cùng Tip Hay tìm hiểu chánh niệm là gì? Lợi ích và cách thực hành chánh niệm nhé!

1 Chánh niệm là gì?

Chánh niệm được hiểu là thực hành giúp nhận thức đầy đủ và không phán xét về hiện tại, thay vì dự đoán tương lai hay sống trong quá khứ. Nó đơn giản là khả năng nhận thức được mình đang làm gì và đang ở đâu, mà không phản ứng quá mức hoặc choáng ngợp với những điều xảy ra xung quanh. Chánh niệm ngày nay được áp dụng rộng rãi như một phương pháp chăm sóc tinh thần.

Một yếu tố quan trọng trong chánh niệm là kết nối với cơ thể và những cảm giác của chúng ta. Điều này đồng nghĩa với việc người thực hành chánh niệm sẽ nhận thức được suy nghĩ, cảm xúc và các cảm giác của cơ thể, bao gồm cả vị giác, khứu giác, xúc giác, thị giác và thính giác.

2 Lợi ích của chánh niệm

Chánh niệm là việc nhận thức và hiểu rõ những trạng thái bên trong và xung quanh chúng ta. Mục đích của chánh niệm là ngăn chặn các thói quen xấu và tránh xa các phản ứng tiêu cực, bằng cách quan sát và nhận thức về suy nghĩ, cảm xúc và trải nghiệm hiện tại mà không đánh giá hay phán xét.

Lợi ích của chánh niệm

Chánh niệm mang lại nhiều lợi ích cho con người. Bên cạnh việc rèn luyện khả năng tập trung, chánh niệm còn giúp nâng cao sức khỏe tinh thần và tốt cho cuộc sống hàng ngày, công việc, mối quan hệ và sức khỏe thể chất. Cụ thể, những lợi ích của chánh niệm bao gồm:

Cải thiện được trí nhớ và khả năng nhận thức
Cải thiện được giấc ngủ
Tăng cảm giác hạnh phúc
Giải tỏa được căng thẳng, trầm cảm và lo lắng
Giảm các triệu chứng đau nửa đầu và đau mãn tính
Kết nối và tương tác với mọi người tốt hơn
Giúp giảm cân và cải thiện chứng rối loạn ăn uống

3 Cách thực hành chánh niệm

Bạn có thể đạt được chánh niệm thông qua việc thực hành thiền định hoặc các hoạt động hàng ngày. Bằng cách tập trung vào hiện tại và giảm bớt cuộc đối thoại nội tâm, bạn có thể đạt được trạng thái chánh niệm. Sau đây là một số phương pháp thực hành chánh niệm trong cuộc sống hàng ngày:

Thực hành chánh niệm: Bài tập thở

Đây là một cơ hội để bạn dành thời gian cho bản thân và thực hành chánh niệm trong cuộc sống hàng ngày. Để làm điều này, bạn có thể tuân theo các bước sau:

Ngồi thẳng lưng sao cho thoải mái.
Trong vòng 1 phút, tập trung chú ý đến hơi thở của bạn.
Thở tự nhiên và lưu ý thời gian giữa mỗi lần thở vào và thở ra.
Cảm nhận sự mở rộng của phổi và chuyển động của bụng mỗi khi thở.
Khi bạn cảm thấy mất tập trung, nhẹ nhàng đưa tâm trí trở lại hơi thở.

Thực hành chánh niệm: Nhận thức về suy nghĩ và cảm xúc của bản thân

Chánh niệm không có tác dụng loại bỏ hoàn toàn suy nghĩ và căng thẳng, nhưng nó giúp bạn nhận thức được rằng những cảm xúc này sẽ đến và đi. Để thực hành chánh niệm, bạn có thể:

Hỏi chính mình: "Tôi đang trải qua điều gì vào thời điểm này?"
Đặt tên cho các suy nghĩ và cảm xúc của bạn, ví dụ: "Đây là cảm giác lo lắng."
Tránh phán xét chính mình và thay vào đó, quan sát và đánh giá xem liệu nỗi lo lắng đó có đáng ngại hay không.
Nếu căng thẳng và lo lắng đó không đáng kể, bạn có thể bỏ qua nó và tập trung vào hiện tại.
Nếu đánh giá rằng căng thẳng và lo lắng đó nghiêm trọng, bạn có thể tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tâm lý, gia đình, bạn bè hoặc người cố vấn để hỗ trợ và giải quyết vấn đề.

Ăn trong chánh niệm

Chánh niệm trong ăn uống có nghĩa là tập trung hoàn toàn vào bữa ăn của mình mà không bị phân tán bởi việc xem TV, đọc sách, hay sử dụng điện thoại. Để thực hiện ăn uống chánh niệm, bạn có thể:

Tập trung vào hình dáng, màu sắc của thức ăn
Cảm nhận hương vị và mùi của thức ăn
Ngừng ăn khi bạn cảm thấy no, thay vì cố gắng hoàn tất toàn bộ thức ăn trên đĩa.

Đi bộ chánh niệm

Để đi bộ chánh niệm, bạn có thể tập luyện bất kỳ lúc nào trong ngày. Ban đầu, hãy bắt đầu chậm rãi, và sau khi quen, bạn có thể thực hành đi bộ chánh niệm với mọi tốc độ, kể cả khi đang vội vàng. Để thực hiện đi bộ chánh niệm, bạn có thể:

Cảm nhận cảm giác của lòng bàn chân khi chúng tiếp xúc với bề mặt đất, bất kỳ loại nào bạn đi trên (cỏ, bãi biển, gỗ, xi măng,...).
Nhận thức đến những nhóm cơ bắp mà bạn sử dụng khi đi bộ.
Khi tâm trí của bạn lạc đề, hãy sử dụng cảm giác tiếp xúc của lòng bàn chân với mặt đất như một điểm neo để đưa bạn trở lại hiện tại.
Hãy dành ít nhất một phút trong ngày để tập trung vào cảm giác khi đi bộ.

4 Mẹo thực hành chánh niệm thành công

Mẹo thực hành chánh niệm thành công

Nếu bạn gặp khó khăn khi thực hành chánh niệm, những lời khuyên sau có thể hữu ích:

Tập trung vào việc thực hiện một nhiệm vụ tại một thời điểm. Thực hiện quá nhiều việc cùng lúc có thể dẫn đến mất tập trung, vì vậy hãy thử tập trung hết sức vào một việc với tập trung cao độ.
Hãy đối xử tử tế với chính mình khi thực hành chánh niệm. Không phán xét hay tự trách mình nếu bạn cảm thấy tâm trí đang lang thang. Chánh niệm cũng là việc chấp nhận bản thân và đối xử với bản thân bằng lòng trắc ẩn. Hãy dành thời gian để tập trung vào hiện tại và cho bản thân thời gian để phát triển.
Hãy đặt ra một thời gian cụ thể trong ngày để thực hiện chánh niệm và giữ cho thói quen này đều đặn. Bạn có thể thực hành chánh niệm khi ăn uống, đi bộ hoặc trò chuyện để tăng cường nhận thức về hiện tại.

5 Lưu ý khi thực hành chánh niệm

Hiểu rõ khái niệm chánh niệm và nhận thức về những lợi ích của nó có thể thúc đẩy bạn bắt đầu tìm hiểu và thực hành ngay. Dù cho chánh niệm mang lại nhiều lợi ích, nó không phải là phương pháp phù hợp với tất cả mọi người. Một số người có thể thấy chánh niệm không giúp kiểm soát được lo âu và căng thẳng, khi đó, tìm đến tâm lý gia có thể là giải pháp tốt hơn.

Lưu ý khi thực hành chánh niệm

Ngoài ra, một số chuyên gia y tế cho rằng, chánh niệm có thể không phù hợp với những người mắc các rối loạn tâm thần. Trong một số trường hợp, việc thực hành chánh niệm trong thiền định sâu có thể gây lo lắng hoặc tách biệt khỏi thực tại đối với những người bị rối loạn tâm thần.

Vậy là chúng ta đã giải đáp được câu hỏi "Chánh niệm là gì?" và "Làm thế nào để thực hành chánh niệm?". Nếu thực hành đúng cách và liên tục, chánh niệm có thể giúp giảm căng thẳng, lo lắng và trầm cảm. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết của Tip Hay.

Nguồn: Hellobacsi.com

Từ khóa: Chánh niệm là gì? Lợi ích và cách thực hành chánh niệm chánh niệm là gì chánh niệm cách thực hành chánh niệm